Бұл мақалада жоғары білім жүйесінде тарих ғылымы саласында жоғары білікті мамандарды даярлау мақсатында, проблемалық-модульдік технологияны енгізу мен бейімдеудің теориялық және әдіснамалық негіздемесі ұсынылған. Мақала «Қазақстанның Солтүстік-Шығысында жергіліктендіру саясатын зерделеуде проблемалық-модульдік технологияны қолдану» тақырыбындағы докторлық диссертация аясында жазылған. Проблемалық-модульдік оқыту студенттерді таным процесіне белсенді тартуға, проблемалық тапсырмаларды шешуге және білімді өздігінен игеруге бағытталған инновациялық педагогикалық технология. Тарихты оқыту контекстінде проблемалық-модульдік технологияны (ПМТ) қолдану тарихи фактілерді талдау, себеп-салдар байланыстарын анықтау және өз пікірлерін қалыптастыру қабілеттерін дамыта отырып, сыни және аналитикалық ойлау деңгейін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, технология гуманитарлық пәндер және тарихи цикл пәндері аясында пәнаралық потенциалға ие. Бұл тәсіл оқу материалын игерумен шектелмей, студенттердің кәсіби және зерттеу міндеттерін шешуге қажетті құзыреттіліктерін қалыптастыруға ықпал етеді. Тақырыптың өзектілігі сонымен қатар, ойлау икемділігіне, әлеуметтік және саяси жағдайлардың құлаштай трансформациялану жағдайларына бейімделу қабілетіне ие мамандарды даярлау қажеттілігімен айқындалады. Проблемалық-модульдік оқыту білім беру процесіне қойылатын заманауи талаптарға сай педагогикалық әдіс-тәсілдерді қолдануды, студенттерге түрлі тарихи дереккөздермен жұмыс жасауды, топтарда тиімді ынтымақтасуды және практикалық міндеттерді шешуді меңгеруге мүмкіндік береді, бұл болашақ тарихшылардың кәсіби қызметі үшін маңызды шарттардың бірігейлері. Аталғандар, жоғары білім саласындағы педагогикалық практикаларды жетілдіру аясында ПМТ-ның тарихты оқытудағы рөлін зерттеуде өзектілігін анықтайды.

https://doi.org/10.48081/QDWT7716

2025

Выпуск 2

Статья посвящена исследованию формирования функциональной и стилистической грамотности учащихся казахских классов в поликультурной образовательной среде. Автор рассматривает внедрение исследовательских проектов как эффективный инструмент развития лингвистической и коммуникативной компетенции, необходимой для успешной интеграции в многоязычное общество. Основное внимание уделяется пониманию функционально-стилистической грамотности как педагогической категории, включающей способность учащихся выбирать и использовать языковые средства в зависимости от целей и задач коммуникации, стиля и жанра текста. В исследовании представлены результаты экспериментальной апробации методики, направленной на интеграцию проектных технологий в процесс преподавания русского языка как неродного. Методика была основана на сочетании количественных и качественных методов анализа, что позволило выявить эффективность проектной деятельности для формирования у студентов навыков осмысленного использования языковых ресурсов русского языка, их адаптации к коммуникативным ситуациям различной сложности и повышения мотивации к изучению языка. В статье описаны основные этапы обучения, включая разработку учебных заданий, анализ влияния языковой среды на овладение функциональными стилями и оценку результатов проектной деятельности студентов. Автор приходит к выводу, что проектная деятельность способствует не только совершенствованию речевых навыков, но и формированию критического мышления, самостоятельности и метаязыкового сознания. Практическая значимость статьи заключается в разработке рекомендаций для учителей, направленных на совершенствование методики преподавания русского языка в двуязычной среде.

https://doi.org/10.48081/XLXE2135

2025

Выпуск 2

Выгорание педагогов оказывает огромное влияние не только на отдельных педагогов, но и на всю образовательную систему. Выгорание имеет последствия, поскольку оно может оказывать негативное влияние на физическое здоровье педагогов на более глубоком уровне. Особенно важно изучение причин профессионального выгорания педагогов, работающих с детьми с ограниченными возможностями здоровья (ОВЗ). Данная статья посвящена диагностическому исследованию уровня эмоционального выгорания педагогов. Для достижения цели исследования использован комплекс взаимодополняющих теоретических методов. В качестве метода эмпирического исследования использована экспресс-диагностика эмоционального выгорания у педагогов О.Л. Гончаровой. Выборку исследования составили педагоги школ, колледжей и вузов города Шымкент. В диагностическом исследовании участвовали 180 педагогов, из них 84 (46,7%) педагогов, работающих со студентами или со школьниками с ограниченными возможностями здоровья. Исследование показало, что 21,67% (n=39) педагогов имеют низкий показатель эмоционального выгорания. 63 педагога или 35% имеют средний показатель эмоционального выгорания. 78 педагогов со стажем более 15 лет, имеют высокий показатель эмоционального выгорания - 43,33%. В группу с высоким уровнем эмоционального выгорания вошли 57,14% педагогов, работающие со студентами или со школьниками с ограниченными возможностями здоровья. Уровень профессионального выгорания педагогов различается, проблема выгорания связана не только с наличием инклюзивных групп. Исследование позволило сделать вывод о том, что профессиональное выгорание педагогов, особенно работающих в инклюзивной среде, является серьезной проблемой, требующей комплексного подхода.

https://doi.org/10.48081/PXOD2478

2025

Выпуск 2

Мақалада жоғарғы оқу үдерісіндегі білім алушылардың перфекционистік деңгейлерін саралауда студенттердің арасында мазасыздық пен депрессия деңгейлері жоғары, күйзеліске қарсы тұра алу қабілеттерінің төмендеуі мен суициалдық мінез-құлыққа бейімділіктің жоғары екендігі анықталған ғалымдардың еңбектеріне теориялық талдаулар беріліп соның негізінде перфекционизм деңгейі жоғары студенттердің қажеттілік-мотивациялық саласының ерекшелігі қарастырылады. Перфекционизм деңгейлері жоғары адамдардың мәселесі жан-жақты талданса да әлі күнге дейін өзекті мәселелердің бірі екендігі белгілі, ендеше педагогика және психология ғылымдарында: өмір әрекеттерінің әртүрлі салаларында перфекционизмнің мәні неде; перфекционизмнің жағымды жақтары бар ма; перфекционизм құрылымы мен критерийлері неде; жетістікке ұмтылудың жағымды мәні неде; перфекционизмнің дені сау типтерінің қалыптасу детерминанттары неде т.с.с. сұрақтарға қазіргі күнге дейін толық, нақты жауаптардың болмауы аталған тақырыптың өзектілігін аша түседі. Перфекционизімінің негізгі мәселелерін талдай келе жоғарғы деңгейдегі перфекционист студенттердің қажеттілік-мотивациялық аймақтарының ерекшеліктерінің талдауларына тоқталамыз. Зерттеудің жалпы теориялық болжамдарына сәйкес білім алушылардың жетістікке ұмтылулары арқылы деструктивті және конструктивті перфекционизмдерін қанағаттандыруда қажеттіліктерін әртүрлі мотивтер арқылы жүзеге асырады. Зерттеудің мақсаты ретінде перфекционизм типологияларына тәуелді тұрғыда жетістікке жету қажеттіліктер құрылымын салыстыру болып табылады. Жетістікке жетуге деген қажеттілік перфекционизмнің жоғары деңгейі бар студенттер үшін жетекші бола отырып, жетістікке жету және өзін-өзі реттеу, өзектендіруді жүзеге асыру мотивациясы арқылы (сындарлы (конструктивті) перфекционизмі бар студенттер үшін) немесе сәтсіздікке жол бермеу мотивациясы және өзіне маңызды тұлғалардың келісімін алу мотивациясы арқылы жүзеге асырылу (деструктивті перфекционистер үшін) деңгейлерін көрсететін салыстырмалы эмпирикалық зерттеу жүргізіліп, зерттеу нәтижелерінің толығымен эксперименттік және бақылау топтарының көрсеткіштері салыстырмалы түрде талданып, нәтижелеулері ұсынылады.

https://doi.org/10.48081/DFKW7314

2025

Выпуск 2

В статье рассматривается роль информационной системы «Реестр образовательных программ высшего и послевузовского образования» (Реестр ОП) в обеспечении качества высшего образования в Казахстане. Реестр ОП выступает важным инструментом контроля, стандартизации и модернизации образовательных программ, позволяя адаптировать их к актуальным требованиям рынка труда и профессиональных стандартов. В условиях динамичного экономического развития страны особенно важно обеспечить подготовку специалистов, обладающих востребованными компетенциями в цифровой экономике. В исследовании применены методы системного и структурного анализа, контент-анализ нормативных документов и образовательных программ, а также количественный анализ статистических данных за 2021–2024 годы. Основные результаты показывают, что Реестр ОП способствует повышению качества образовательных программ за счет строгих критериев включения, регулярной актуализации в соответствии с профессиональными стандартами и требованиями рынка труда. Установлено, что значительное количество образовательных программ интегрируют цифровые технологии, предпринимательские навыки и компоненты международного опыта. Анализ статистических данных выявил, что число заявок на обновление образовательных программ увеличивается ежегодно, что свидетельствует о высокой динамике модернизации образования. В то же время снижение количества отклоненных заявок указывает на рост качества программ, разрабатываемых организациями высшего и послевузовского образования. Также установлено, что Реестр ОП стимулирует интеграцию международного опыта, включая совместные и двудипломные программы с зарубежными университетами. Таким образом, Реестр ОП выполняет важную регуляторную функцию, способствуя совершенствованию системы подготовки кадров, формированию современных компетенций у выпускников и интеграции национального образования в глобальное образовательное пространство

https://doi.org/10.48081/REDO9624

2025

Выпуск 2

This study aims to examine the opportunities related to implementing the TPACK (Technological Pedagogical Content Knowledge) framework in order to develop English Language MOOCs. The authors’ chosen research design is descriptive interpretative with a quantitative approach to data analysis using SPSS version 28. A total of 38 language instructors, aged 20 to 39, employed at two private universities in Kazakhstan comprised the sample. The researchers used a structured survey, adapted from Koehler and Mishra, that asked participants about their perceived TPACK, or technological pedagogical content knowledge. The results identified the need for a larger scope of professional development aimed at developing teachers' pedagogical and content knowledge as well as technical skills. Instructors also recognized the need for personalized instruction and flexible teaching in the classroom to meet the needs of learners. Even with highlighting the value of TPACK in creating better learning experiences, there were still suggestions for further research for how to deal with current issues. In conclusion, this research study indicates that there is a need to integrate TPACK, technological pedagogical content knowledge, within a language course design framework that will assist with developing digital literacy and effective learning for language education and project an inclusive learning environment.

https://doi.org/10.48081/UZAZ5762

2025

Выпуск 2

In modern conditions, the professional activity of college teachers is accompanied by high emotional and psychophysiological loads. Constant changes in the educational system, high responsibility for the educational results of students, as well as the need to combine pedagogical, methodological and organizational work contribute to stress. The purpose of the study is to develop and substantiate effective stress management strategies and increase the level of emotional well-being of college teachers. To achieve this goal, questionnaires, interviews, psychological testing, as well as statistical analysis methods, including correlation analysis and factor analysis, were used. The novelty of the research lies in a comprehensive approach to the study of factors affecting the stress level and emotional well-being of college teachers. For the first time, recommendations have been developed and substantiated, taking into account the specifics of pedagogical activity in a modern educational environment. The developed recommendations can be used in educational organizations to create conditions conducive to reducing stress levels and strengthening the emotional health of teachers. The study revealed the main factors affecting the stress tolerance of teachers, such as professional workload, support from colleagues and administration, as well as self-regulation skills. The effectiveness of the proposed strategies for improving emotional state and reducing stress has been confirmed.

https://doi.org/10.48081/JREV4754

2025

Выпуск 2

Мақалада жалпы білім беретін мектептерде физиканы оқытуда ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) қолдану деңгейін талдауға арналған зерттеу ұсынылған. Зерттеудің негізгі мақсаты физика мұғалімдерінің сабақтарда АКТ-ны қаншалықты белсенді қолданатынын және оларды пайдалану барысында қандай қиындықтарға тап болатынын анықтау болды. Деректерді жинау үшін әртүрлі мектептердің физика мұғалімдері арасында сауалнама жүргізілді. Сауалнама сұрақтары АКТ қолдану жиілігіне, қолданылатын технологиялардың түрлеріне, сондай-ақ АКТ-ны білім беру процесіне тиімді интеграциялауға кедергі келтіретін негізгі проблемаларды анықтауға қатысты болды. Сауалнама нәтижелері АКТ-ның кең таралуы мен әлеуетіне қарамастан, мұғалімдердің едәуір бөлігі кейбір қиындықтарға тап болатынын көрсетті. Негізгі қиындықтарға техникалық ресурстардың жетіспеушілігі, мамандандырылған жабдықтардың болмауы, мұғалімдердің АКТ-ны қолдану бойынша жеткіліксіз дайындығы, сондай-ақ цифрлық технологияларды оқу процесіне кіріктіруге көмектесетін әдістемелік материалдардың жеткіліксіздігі жатады. Бұл мәселелер физика сабақтарында АКТ-ны тиімді пайдалану мүмкіндігін шектейді. Зерттеу қорытындысында мұғалімдердің біліктілігін арттыру, мектептерді техникалық қамтамасыз етуді жақсарту және тәжірибеге бағытталған әдістемелік материалдарды әзірлеу қажеттілігін қоса алғанда, анықталған проблемаларды шешу жолдары ұсынылды. Ұсынылған шараларды жүзеге асыру физиканы оқытуда АКТ-ны қолданудың тиімділігін едәуір арттырып, нәтижесінде білім беру процесінің сапасын жақсартуға мүмкіндік береді.

https://doi.org/10.48081/YEEJ4011

2025

Выпуск 2

В статье приведены результаты исследований по актуальной проблеме повышения эффективности учебного процесса применением технологий обучения, в основу которых положен учет когнитивного стиля обучаемых, обусловленного функциональной асимметрией полушарий головного мозга. Цель исследования заключалась в конструировании эффективной образовательной технологии изучения физики в школе с учетом когнитивного стиля обучаемых для повышения их конкурентоспособности на рынках образования и труда. Методология исследования, связана с анализом проблем персонализации учебного процесса на основе учета когнитивного стиля обучаемых. Применялись методы обзора научных исследований по психологическим закономерностям образования и их факторный анализ с целью выявления и интерпретации факторов повышения метакогнитивной конкурентоспособности учащихся на основе учета его когнитивного стиля, обусловленного личностной особенностью деятельности полушарий головного мозга. Авторами проведены констатирующий и формирующий этапы педагогического эксперимента, с последующей обработкой эмпирических данных, проведенного эксперимента. Результаты исследования: 1) эффективность технологии обучения, рассматриваемая с позиции уровня развития конкурентоспособности личности, зависит от учета когнитивного стиля обучаемых; 2) основным условием эффективности технологии является возможность оптимальной реализации в познавательном процессе потенциальных когнитивных возможностей обучаемых, обусловленных функциональной асимметрией полушарий головного мозга.

https://doi.org/10.48081/VLKK8426

2025

Выпуск 2

В статье рассматриваются психологические условия повышения эффективности коммуникации в педагогическом дискурсе. Дискурс – это единица языка, которая обладает структурной и функциональной спецификой, его анализ осуществляется не только на уровне лингвистических исследований, но и изучается другими науками, такими как педагогика, психология и пр. Актуальность данного исследования обусловлена интересом к процессам, происходящим в сфере образования. Модернизация системы образования направлена на внедрение новых образовательных парадигм, оной из которых является коммуникативная педагогика, в основе которой лежит специальные формы общения, дискурса. Педагог, осуществляя свою деятельность, является активным субъектом педагогического дискурса, он реализует определенный сценарий, в котором обучающийся должен стремиться также быть активным его участником. В данном исследовании выявлены психологические параметры педагогического дискурса, а именно условия, повышающие эффективность коммуникации на уроках русского языка в группах с государственным языком обучения. Практическая значимость данного исследования заключается в повышении качества образовательного процесса через применение психологических подходов, способствующих эффективному развитию коммуникативных компетенций обучающихся. Ключевые слова: педагогический дискурс, коммуникация, эффективность, психологические условия, русский язык.

https://doi.org/10.48081/QVER7627

2025

Выпуск 2