Abstract: The article delves into the issue of combatting cyberbullying in educational environments, particularly in light of the growing influence of digital resources on individuals' social interactions. It highlights the inadequate response of educators to cyberbullying incidents due to their limited digital skills. Emphasis is placed on the necessity of information competencies, media literacy, and programming capabilities for prospective teachers. The study assesses the tools required to cultivate information competencies in students throughout their educational journey, examining the characteristics, indicators, and manifestations of cyberbullying, as well as their correlation with social media and underlying causes. The article encompasses a content analysis of the survey titled "The significance of digital literacy skills in preventing cyberbullying in a modern environment," along with an evaluation of students' creative work. The findings from the analysis of students' work underscore the need for researchers to explore methodologies for engaging with social media and developing resources to instill digital skills for preventing cyberbullying. The study reveals that both full-time and part-time students attach significant importance to technical media literacy in their work. Nonetheless, it concludes that digital literacy alone is inadequate for preventing cyberbullying. Consequently, the utilization of WebQuests in education is recommended as a means to combat cyberbullying. Furthermore, integrating WebQuests into the classroom environment enables students to enhance their information competence in the digital realm by simulating scenarios to address bullying and intimidation situations.

https://doi.org/10.48081/KPTN4794

2025

Выпуск 1

Будущие учителя при отсутствии опыта работы со школьниками могут быть ограничены в своём понимании поведения учащихся, что может лишить их возможности эффективно решать конфликтные кейсы. Данное квазиэкспериментальное исследование направлено на оценку того, как менеджмент нарушений дисциплины в формате микротичинга воздействовал на навыки класс-менеджмента студентов-педагогов. Участники опытной группы в роли учителей проводили 20-минутные мини-уроки, а часть их одногруппников выполняли функцию нарушителей дисциплины. Было проведено шесть поведенческих испытаний. Исследователи оценивали поведение «искусственных» учителей, данные подвергали ковариационному анализу. Контрольная группа – интактная, интрагрупповые различия выявляли t-тестом. В рамках экспериментального модуля были рассмотрены иллюстративные кейсы и даны рекомендации по разрешению конфликтного поведения. Позитивный эффект конфликто-ориентированного микротичинга подтверждается статистически значимым увеличением измеряемого показателя в опытной группе, свидетельствуя о потенциале данного метода в развитии навыков управления классом и эффективного реагирования на нарушения дисциплины. Таким образом, подготовка будущих учителей в контролируемых условиях к реальным кейсам, с которыми они могут столкнуться на ранних этапах карьеры, является критически важной задачей.

https://doi.org/10.48081/KDAP3681

2025

Выпуск 1

В настоящей статье представлена разработка и оценка эффективности обучающего 8-недельного модуля DiKoLAN, посвящённого области образовательных технологий, включая дополненную реальность. Учебный модуль разработан с целью повышения компетентности будущих учителей начального образования, расширив их знания в домене виртуализации образования. Для оценки эффективности модуля проведён анализ с использованием шкалы самоэффективности будущих учителей, охватывающей компетенции в области симуляции и моделирования. Согласно полученным результатам, проведённые экспериментальные мероприятия способствовали повышению самодиагностируемой способности будущих учителей имплементировать данную технологию в учебном контексте. Увеличение показателя самоэффективности участников тестовой группы в пределах значимости свидетельствует о доказанном влиянии активного вмешательства на развитие исследуемых компетенций. У студентов контрольной группы также регистрировали небольшой рост показателя самоэффективности с незначимым внутригрупповым различием, что может быть объяснено естественным процессом обучения. Проведённое исследование подчёркивает необходимость внедрения инновационных технологий для достижения заметного образовательного эффекта. Полученные результаты подтверждают, что использование виртуальных цифровых технологий в образовательном процессе может стать значимым фактором в подготовке современных педагогов начального образования.

https://doi.org/10.48081/FJSI9066

2025

Выпуск 1

Мақалада STEM-білім берудің болашақ биология мұғалімдерін даярлаудағы рөлі мен маңыздылығы жан-жақты талданған. Зерттеу барысында STEM әдістемесінің білім беру процесіндегі тиімділігі, оның пәнаралық байланыстарды нығайту және зерттеушілік дағдыларды дамыту әлеуеті қарастырылған. Қазақстандық студенттер арасында сауалнама жүргізіліп, олардың STEM әдіснамасын меңгеру деңгейі мен қажеттіліктері айқындалды. Халықаралық тәжірибелерді талдау Зерттеу нәтижелері STEM-білім берудің оқушылардың зерттеушілік дағдыларын дамытудағы тиімділігін, пәнаралық байланысты нығайтудағы рөлін және болашақ педагогтардың кәсіби құзыреттіліктерін арттырудағы маңыздылығын нақтылады. Сауалнама нәтижелері студенттердің STEM негіздерін меңгеру деңгейінің жеткіліксіз екенін көрсетіп, бұл бағытта қосымша курстар мен практикалық сабақтар ұйымдастыру қажеттігін дәлелдеді. Сонымен қатар, зерттеу STEM жобаларына қатысу мүмкіндіктерін арттырудың және заманауи STEM жабдықтарына қолжетімділікті қамтамасыз етудің маңыздылығын айқындады. Мақалада STEM-білім беруді енгізудің теориялық негіздері мен практикалық аспектілері кеңінен талданған. Зерттеу аясында студенттердің генетика, биоинформатика, фотосинтез процестерін модельдеу, биомиметика және экологиялық мониторинг жүйелерін құру секілді нақты мысалдар арқылы STEM компоненттерін меңгеруі көрсетілген. Бұл тәсіл студенттердің ғылыми-зерттеу, инженерлік шешімдер табу және технологиялық құралдарды қолдану қабілеттерін дамытуды көздейді.

https://doi.org/10.48081/QNXH2139

2025

Выпуск 1

Жоғары білім беру саласына цифрландыру және жаңа технологияларды енгізу барысында адам ресурстарын басқару, кадрлық әлеуетті арттыру мәселелерін стратегиялық тұрғыда айқындау маңызды мәселе болып табылады. Цифрландыру жағдайында университет оқытушыларының жаңа рөлі туындап, мәртебесі өзгеріске ұшырап отыр. Осы ретте, ұсынылып отырған мақалада, шет ел және отандық ғалымдардың іргелі зерттеулерінің теориялық талдауы шеңберінде, пәнаралық зерттеу тәсілдері негізінде, университет кадрлық әлеуетін арттыру барысына цифрландыру үрдісін енгізудің тиімділігі және оның адам капиталын дамыту саласындағы рөліне салыстырмалы талдау жасалынады. ЖОО цифрлық трансформация үрдісін әлеуметтік мәдени процесс ретінде айқындай отырып,, университет эко жүйесіне цифрлық технологиялар арқылы мәдени-ұйымдастырушылық басқару тетіктерін енгізу жолдары қарастырылады. Кадрлық әлеуеттегі цифрландырудың маңызы зерделенеді, университет профессор-оқытушылық құрамын жұмысқа алу және олардың кәсіби деңгейін бағалау барысында цифрлық әдістерді қолданудың жолдары қарастырылып, ұсыныстар жасалынады. Кадрлық әлеуетті стратегиялық басқару тұжырымдары зерделенеді, шетел және отандық білім беру жүйесіндегі мен озық тәжірибелер мен артықшылықтарға, инновациялық әдістерге, іргелі тұжырымдар мен көзқарастарға салыстырмалы талдау жасалынады. Университет қызметкерлерінің кәсіби құзыреттілігін арттыру, әлеуметтік жауаптылығын күшейту мәселелері айқындалады.

https://doi.org/10.48081/HRAV8086

2025

Выпуск 1

Статья посвящена исследованию роли фразеологии в формировании культурной идентичности студентов в полиэтнической образовательной среде. В условиях глобализации и полиэтничности, где взаимодействуют представители различных культур и традиций, фразеологизмы, как важные элементы языка, способствуют сохранению и передаче этнокультурного наследия. Автор акцентирует внимание на том, как использование фразеологических единиц помогает студентам осознавать свои культурные корни, развивать чувство гордости за свою этническую принадлежность и укреплять межкультурную компетенцию. Фразеология служит эффективным инструментом для воспитания уважения к культурным различиям и формирования толерантности в многонациональных коллективах. К тому же фразеология играет ключевую роль в формировании языковой компетенции и понимании культурных особенностей народа, что формирует идентичность и подчеркивает уникальность каждого этноса. Современные методы преподавания фразеологии способствуют не только овладению языком, но и уважению к культурным различиям, что важно в многонациональном обществе. В статье также представлены методы и практические рекомендации для преподавателей по внедрению фразеологии в образовательный процесс, для создания благоприятной среды, для взаимного уважения и понимания среди студентов разных этнических групп.

https://doi.org/10.48081/OOJN5965

2025

Выпуск 1

This article considers the psychological health of teachers in the conditions of inclusive education. The basic concepts and provisions on the topic are established. The main factors causing professional stress of teachers in the conditions of inclusive education are determined and the level of psychological well-being of teachers is assessed, in comparison with teachers who are not engaged in inclusive education. The results of the questionnaire survey to study the impact of inclusive education on professional stressors and psychological health of teachers showed that teachers of the first group show a lower assessment of their psychological well-being, compared to teachers who are not engaged in such training. Also, the teachers of the first group have higher levels of both reactive and personality anxiety. The results of observation of teachers show that teachers involved in inclusive education face stressful situations quite often, and most of them are conflicts with students and high demands of administration. Emotional manifestations are recorded in half of cases and are accompanied by high anxiety and moderate fatigue. All this suggests the importance of an integrated approach to support the psychological health of teachers working in an inclusive environment. On these conditions, practical recommendations are proposed.

https://doi.org/10.48081/FHLP9043

2025

Выпуск 1

Статья посвящена изучению психологических тревожностей и процессов саморегуляции у обучающихся первого курса вуза. Актуальность исследования обусловлена важностью успешной адаптации первокурсников к новым условиям обучения, которые зачастую сопровождаются повышенным уровнем тревожности и необходимостью развивать навыки саморегуляции. Авторами рассматриваются причины возникновения тревожности и способы ее преодоления, опираясь на работы известных психологов: З. Фрейда, Э. Фромма, К. Хорни и М.Г. Букеевой. В статье рассматриваются основные факторы, влияющие на эмоциональное состояние обучающихся, такие как академическая нагрузка, изменения в социальной среде и личностные особенности. Также анализируются различные механизмы саморегуляции, которые помогают обучающимся справляться с тревожностью и стрессом. Оценка уровня тревожности и саморегуляции была проведена с использованием опросников: Ч. Д. Спилберга и Ю.Л. Ханина, Дж. Гросса. Результаты исследования могут быть полезны для разработки программ психологической поддержки и консультирования студентов, направленных на снижение уровня тревожности и улучшение академической успеваемости. Особое внимание уделяется роли психологической поддержки в процессе адаптации, а также практическим рекомендациям для повышения эффективности саморегуляции у обучающихся, для обучающихся с высокой тревожностью и низкой саморегуляцией, преподавателей, направленные на улучшение адаптации обучающихся.

https://doi.org/10.48081/DRJT1645

2025

Выпуск 1

Бұл мақалада елдің зияткерлік әлеуетін дамытуға ықпал ете алатын бейресми білім беруді қалыптастыру мәселелері қарастырылған, өйткені олар адамның біліктілігін арттыру және жаңа білім мен технологияларды игерудегі білім беру қажеттіліктерін «Формальды емес оқытуды дамытудың және қолжетімді білім беруді қамтамасыз етудің тиімді құралы тұрғысынан жаппай ашық онлайн курстар платформасын әзірлеу әдістемесі» гранттық жобасының тақырыбы негізінде жүзеге асыруға жағдай жасайды. Қазақстандық жоғары оқу орындарында бейресми білім беруді енгізу мәселелерін зерттеу мемлекеттік тілде жаппай ашық курстарды қолдану арқылы жүргізіледі. Ғылыми жұмыста жаппай ашық онлайн курстарды пайдалану мысалында Қазақстанның жоғары оқу орындарында бейресми білім берудің қалыптасу ерекшеліктерін зерттеуге бағытталған эмпирикалық зерттеу ұсынылған. Авторлар оқу үрдісіндегі жаппай ашық онлайн курстардың әсері мен қолдану туралы мәліметтерді жинау үшін сауалнама әдісін пайдаланады. Алынған нәтижелерді талдау жаппай ашық онлайн курстарды білім беру ортасына интеграциялаудың оң жақтарын да, бар проблемаларды да анықтауға мүмкіндік береді. Авторлар бейресми білім берудің тиімділігін арттыруға және курсқа қатысушылардың білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған оқу үрдісінде жаппай ашық онлайн курстарды пайдалануды оңтайландыру бойынша бірқатар ұсыныстарды ұсынады. Зерттеу нәтижелері Қазақстанда бейресми білім беруді дамыту стратегияларын әзірлеу үшін пайдалы болуы мүмкін.

https://doi.org/10.48081/MDSG4237

2025

Выпуск 1

Статья посвящена разработке и внедрению адаптивной образовательной среды для студентов с нарушениями зрения в Торайгыров университете. В работе рассматриваются ключевые принципы создания доступных образовательных условий, направленных на поддержку студентов с ограничениями по зрению. Описываются методы и технологии, используемые для обеспечения равных возможностей в обучении, включая адаптированные учебные материалы, использование специализированных программных и аппаратных средств, таких как машинка Брайля, а также организация индивидуальных консультаций и занятий. Важное внимание уделяется созданию специализированного кабинета на кафедре «Личностное развитие и образование», оснащенного необходимыми средствами для комфортного обучения студентов с нарушениями зрения. Статья также акцентирует внимание на важности курсов повышения квалификации для преподавателей, направленных на развитие навыков работы с инклюзивными технологиями и адаптацией образовательного процесса. В рамках курса рассматривались как теоретические, так и практические аспекты работы с машинкой Брайля, а также методы адаптации учебных материалов для студентов с ограничениями по зрению. Результаты обратной связи показали высокую удовлетворенность курсом, так и столкновение с определенными трудностями, связанными с техническими аспектами работы с машинкой Брайля и адаптацией материалов. Статья акцентирует внимание на важности повышения квалификации преподавателей для создания адаптивной, инклюзивной образовательной среды, способствующей успешной интеграции студентов с нарушениями зрения в образовательный процесс.

https://doi.org/10.48081/CGHV6785

2025

Выпуск 1